امروزه با توجه به پیشرفت فناوری، بازاریابی به‌عنوان یکی از ابزارهای اصلی و موثر برای جذب مشتریان و ارتقا شناخت برند مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. به‌همین‌دلیل درک و آشنایی با انواع مارکتینگ می‌تواند به کسب و کارها کمک زیادی کند تا استراتژی‌های مناسبی را برای رشد و توسعه خود انتخاب کنند.
انواع بازاریابی شامل روش‌ها و تکنیک‌های مختلفی ازجمله بازاریابی دیجیتال، بازاریابی محتوا، بازاریابی اجتماعی، بازاریابی تجربه مشتری، بازاریابی انگیزشی، بازاریابی محصولات و… می‌شود. هرکدام از انواع بازاریابی دارای ویژگی‌ها، مزایا و محدودیت‌های خاص خود هستند و بسته به نوع فعالیت و هدف کسب و کار مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
همان طور که می دانید بازاریابی یک فرآیند استراتژیک و عملیاتی است که هدف آن شناسایی نیازها و خواسته‌های مشتریان است. پس از شناسایی تقاضای مشتریان، محصولات یا خدمات به گونه‌ای عرضه می‌گردند که نیازها و خواسته‌های مشتریان را برطرف نمایند. در ادامه انواع تکنیک‌های بازاریای را بررسی می کنیم.
۱) بازاریابی دیجیتال
یکی از مهم‌ترین انواع روش‌های بازاریابی در سال‌های اخیر، بازاریابی دیجیتال است. استفاده از ابزارها و پلتفرم‌های دیجیتال برای جذب مشتریان در این نوع بازاریابی رایج خواهد بود. از مهم‌ترین مثال‌های بازاریابی دیجیتال می‌توان به تبلیغات گوگل، فیسبوک، اینستاگرام و… اشاره کرد.
بازاریابی دیجیتال یا دیجیتال مارکتینگ به کاربرد استراتژی‌ها و تکنیک‌های بازاریابی در محیط آنلاین اشاره دارد. این نوع بازاریابی شامل استفاده از ابزارها و پلتفرم‌های دیجیتالی مختلف مانند وب‌سایت، رسانه‌های اجتماعی، ایمیل مارکتینگ، محتوای دیجیتال، تبلیغات آنلاین و سایر روش‌های مبتنی بر اینترنت است.
به‌طورکلی بازاریابی دیجیتال این امکان را برای تمامی کسب و کارها فراهم می‌کند تا با استفاده از ابزارها و تکنیک‌های آنلاین به‌صورت موثرتری با مخاطبان خود ارتباط برقرار کنند و بازدهی بالاتری از فعالیت‌های بازاریابی به‌دست آورند. دیجیتال مارکتینگ مزایای متعددی دارد که شامل موارد ذیل می‌شود:
- هزینه کمتر
- دسترسی آسان
- هدف‌گذاری دقیق
- انعطاف‌پذیری بیشتر
۲) بازاریابی محتوا
منظور از بازاریابی محتوا به‌عنوان یکی از روش‌های بازاریابی‌های مهم در دنیای مارکتینگ ایجاد و انتشار محتوای ارزشمند برای جذب و ترغیب مشتریان است. ویدئوهای آموزشی، وبلاگ‌نویسی، مقالات و… از مثال‌های مهم بازاریابی محتوا محسوب می‌شوند که نقش مهم در مارکتینگ ایفت می‌کند. وبلاگ، ویدئو، نشریات الکترونیکی، پست رسانه‌های اجتماعی، پادکست و… نمونه‌های دیگری از بازاریابی محتوا هستند که مورد توجه قرار می‌گیرند.
۳) بازاریابی اجتماعی
از پرکاربردترین انواع بازاریابی‌های روز دنیا می‌توان به بازاریابی اجتماعی اشاره کرد. در این نوع بازاریابی استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای برقراری ارتباط با مشتریان و ارتقا شناخت برند مرسوم و رایج است. تبلیغات توئیتر و لینکدین از مثال‌های بازاریابی اجتماعی از انواع بازاریابی به‌شمار می‌روند.
۴) افیلیت مارکتینگ
Affiliate Marketing یا بازاریابی وابسته نوعی از تکنیک‌های بازاریابی است که در آن افراد یا شرکت‌ها، محصولات یا خدمات خود را به دیگران معرفی می‌کنند و درصورت انجام خرید توسط مخاطبان، کمیسیونی به آن‌ها پرداخت می‌شود. به‌بیان‌دیگر در این روش بازاریاب محصولات و خدمات یک شرکت را به مخاطبان معرفی می‌کند و درصورتی‌که مخاطبان از طریق لینک همان فرد خرید انجام دهند، بازاریاب کمیسیون خود را دریافت خواهد کرد. این نوع بازاریابی با همکاری بین فروشنده و بازاریاب انجام خواهد شد. از مزایای بازاریابی افیلیت می‌توان کم‌هزینه بودن، دسترسی به مخاطبان هدفمند، انعطاف‌پذیری بالا، کنترل بیشتر روی روش‌های بازاریابی و اندازه‌گیری آسان بازدهی را نام برد. به‌طورکلی روش Affiliate Marketing روش موثری برای کسب درآمد از طریق بازاریابی آنلاین است و برای شرکت‌ها و افرادی که تمایل دارند از طریق اینترنت به درآمدزایی برسند، توصیه می‌شود.
۵) بازاریابی تجربه مشتری
یکی از کاربردی‌ترین انواع بازاریابی را می‌توان بازاریابی تجربه مشتری عوان کرد. در این نوع مارکتینگ با ایجاد تجربه مثبت برای مشتریان و ایجاد ارتباط عمیق‌تر با آن‌ها می‌توان به آینده کسب و کار مطمئن بود؛ چراکه تجربه شیرین همکاری مشتریان قدیمی با مجموعه مشتریان جدید را نیز به خرید محصولات یا دریافت خدمات سوق خواهد داد. خدمات پس از فروش نمونه‌ای مهم برای این نوع بازاریابی محسوب می‌شود.
۶) بازاریابی انگیزشی
استفاده از انگیزه‌ها و احساسات مشتریان برای تحریک خرید مانند تبلیغات انگیزشی برندها را بازاریابی انگیزشی می‌نامند که جزء مهم‌ترین انواع تکنیک‌های بازاریابی است. این نوع مارکتینگ به ایجاد انگیزه و حس مثبت در مشتریان می‌پردازد تا از این طریق آن‌ها را به خرید محصول یا دریافت خدمات راضی کند. ارائه پاداش به مناسبت‌های مختلف، جوایز، تخفیف و… از جمله اقداماتی است که در مسیر بازاریابی انگیزشی صورت می‌گیرد.
پاداش‌هایی که فروشگاه‌های آنلاین به‌صورت فصلی و به‌مناسبت‌های خاص به مشتریان خود ارائه می‌دهند، ازجمله مثال‌های بارز بازاریابی انگیزشی از انواع بازاریابی است.
۷) بازاریابی ایمیلی
یکی از انواع مارکتینگ، بازاریابی ایمیلی است. در این نوع بازاریابی از ارسال ایمیل برای تبلیغات استفاده می‌شود. اطلاعیه‌ها، محتوای تبلیغاتی، تخفیف و… از جمله ایمیل‌هایی است که به‌صورت گروهی برای مشتریان ارسال خواهد شد.
ایمیل مارکتینگ یکی از روش‌های موثر برای بازاریابی در دنیای دیجیتال است. فروشگاه‌های بزرگ با ارسال ایمیل‌های تبلیغاتی اطلاعات مفیدی را در زمینه تخفیفات و پیشنهادات ویژه به مشتریان خود ارائه خواهند کرد. این ایمیل‌ها و این نوع روش تبلیغاتی به بهبود روابط مشتریان، افزایش فروش و افزایش شناخت برند کمک می‌کند.
۸) بازاریابی چریکی یا گوریلا مارکتینگ
بازاریابی چریکی یا گوریلا مارکتینگ یک استراتژی بازاریابی است که در آن شرکت‌ها به‌جای استفاده از روش‌های سنتی تبلیغاتی از روش‌های نوآورانه و جذابی برای تبلیغات و ترویج محصولات خود استفاده می‌کنند. این استراتژی به‌منظور جلب توجه مشتریان و به‌خاطر سپردن نام شرکت و محصولات آن در ذهن مشتریان به‌کار می‌رود.
در گوریلا مارکتینگ از روش‌های غیرمعمول برای جلب مشتریان جدید استفاده می‌شود. این روش‌ها شامل رویدادهای متفاوت، ابتکارات تبلیغاتی خلاقانه، استفاده از رسانه‌های اجتماعی، تولید محتوای جذاب و موارد مشابه خواهد بود. هدف اصلی این استراتژی ایجاد حضور و نام‌آوری قوی برای شرکت و محصولات است تا بتواند با تفاوت و جلب توجه، رقابت را در بازار به نفع خود تغییر دهد و مزیت رقابتی خود را تقویت کند.
۹) بازاریابی تعاملی
استفاده از محتوای تعاملی مانند نظرسنجی‌ها، قرعه‌کشی‌ها و… برای جذب مشتریان در نوع بازاریابی تعاملی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ایجاد ارتباطی که میان مشتری و فروشنده به‌صورت فعال در جریان باشد، این نوع بازاریابی را تشکیل می‌دهد. در این نوع مارکتینگ با استفاده از رسانه‌های اجتماعی، پیامک، ایمیل و… نیازها و پیشنهادات مشتریان به شرکت یا سازمان ارسال خواهد شد. با ارزیابی این اطلاعات به‌راحتی می‌توان به علایق و سلایق مشتریان نیز دسترسی پیدا کرد با ارائه خدمات و محصولات موردنظر آن‌ها به جذب مشتریان دائمی جامه عمل پوشاند.
۱۰) بازاریابی تلفنی
یکی از رایج‌ترین روش‌های مارکتینگ را بازاریابی تلفنی تشکیل می‌دهد. در این روش کارشناسان بازاریابی با مشتریان تماس تلفنی برقرار خواهند کرد و اطلاعات دقیقی را به وی انتقال خواهند داد. این نوع بازاریابی به‌صورت فردی و تیمی قابل اجرا خواهد بود. تماس تلفنی برای دریافت هر نوع بیمه‌ای را می‌توان جزء این دسته طبقه‌بندی کرد.
۱۱) بازاریابی سنتی
یکی از معمول‌ترین انواع بازاریابی نوع سنتی آن است. این نوع ماکتینگ بر اصول، روش‌های قدیمی و آزموده‌شده تکیه دارد. این روش اغلب شامل استفاده از روش‌های تبلیغات در رسانه‌های سنتی مانند تلویزیون، رادیو، روزنامه، مجلات، چاپ بروشورها، رویدادهای تبلیغاتی، توزیع کد تخفیف، برگزاری نمایشگاه و سایر ابزارهای بازاریابی سنتی می‌شود.
در بازاریابی سنتی ارتباطات به‌صورت کاملا یک‌طرفه شکل می‌گیرد. این روش که ارتباط کمتری را با مخاطب رقم می‌زند، هزینه‌های بالایی را نیز در پی دارد و اغلب بازدهی چندانی نخواهد داشت. از سوی دیگر با وجود پیشرفت تکنولوژی و تغییر در عادات مصرف‌کنندگان بازاریابی سنتی به تدریج جای خود را به روش‌های دیجیتالی مانند بازاریابی اینترنتی و رسانه‌های اجتماعی داده است که قابلیت تعامل بیشتری را با مخاطبان و مشتریان فراهم می‌کنند. برگزاری نمایشگاه کتاب و صنایع مختلف از مثال‌های این نوع بازاریابی به‌شمار می‌روند.
۱۲) بازاریابی قطره‌ای
بازاریابی قطره‌ای یک استراتژی بازاریابی است که در آن پیام‌های تبلیغاتی به‌شکل مستمر برای مخاطبان ارسال خواهد شد. تفاوت این مدل مارکتینگ با نوع پیامکی در این خواهد بود که در نوع بازاریابی پیامکی، تخفیف‌ها، اطلاعیه‌ها و… به‌صورت جمعی و گروهی برای مشتریان ارسال می‌شوند؛ این‌درحالی است که در نوع قطره‌ای بازاریابی پیامک‌های تخفیفی و… باتوجه خریدهای قبلی و سلیقه خاص مشتری ارسال خواهند شد. به‌بیان‌دیگر بازاریابی قطره‌ای با تحلیل اطلاعات مشتری اقدام به مارکتینگ و پیاده‌سازی استراتژی خواهد کرد.
یکی از بزرگ‌ترین مزایای بازاریابی قطره‌ای رامی‌توان ارزش دادن به احساس مخاطب دانست. مخاطبان در این روش حس می‌کنند که مورد توجه و ارزش قرار گرفته‌اند. افزایش درک و فعالیت مخاطبان به افزایش تعاملات موثر و افزایش فروش و درآمد منجر خواهد شد.
بازاریابی قطره‌ای نیازمند ابزارهای دیجیتالی و نرم‌افزارهای مدیریت CRM است تا بتوان به تحلیل دقیق داده‌ها و به‌روزسانی مداوم پرداخت. به‌طور مثال اگر فردی در فروشگاه اینترنتی به‌دنبال لباس ورزشی با ویژگی‌های خاصی باشد، سایت فروشگاه با نمایش سایر گزینه‌ها با ویژگی‌های مشابه سعی می‌کند مشتری را به خرید راضی کند. این مورد سبب جلب اعتماد مشتری، افزایش فروش و ارتقا رضایت مشتریان از فروشگاه خواهد شد.
۱۳) بازاریابی درونگرا
بازاریابی درونگرا یک رویکرد استراتژیک است که در آن تمرکز روی تقویت و ارتقا داخل سازمان و فرآیندهای داخلی خواهد بود. هدف از این نوع مارکتینگ از انواع بازاریابی کاهش هزینه‌ها، ایجاد ارزش برای مشتریان و افزایش بهره‌وری است. این مدل برخلاف بازاریابی سنتی بر ارتباطات داخلی و تجربه کارکنان سازمان تمرکز دارد.
بازاریابی درونگرا شامل اقداماتی برای بهبود فرآیندها، مشارکت کارکنان و افزایش انگیزه آن‌ها، تسهیل انتقال دانش، ایجاد فضای کاری پویا و مثبت، تشویق به همکاری و تعامل بین بخش‌های مختلف سازمان خواهد شد.
این نوع مارکتینگ به‌طور مستقیم روی بهبود عملکرد و ارتقا سطح کیفیت محصولات و خدمات تاثیر می‌گذارد و در نهایت به افزایش رضایت مشتریان و تقویت رقابت‌پذیری سازمان منجر می‌شود.
۱۴) بازاریابی دهان به دهان
بازاریابی دهان به دهان یک روش مارکتینگ است که در آن اطلاعات، توصیه‌ها و تجربیات افراد به‌صورت دهان به دهان و ارتباطات شخصی از طریق افراد مخصوصا افرادی که به‌عنوان اعتبار صنف یا صنعتی خاص شناخته می‌شوند به اشتراک گذاشته خواهد شد. در این روش از انواع بازاریابی افراد به‌عنوان منابع اصلی اطلاعات و تبادل‌کنندگان دانش و تجربه محصول یا خدمات به دیگران عمل می‌کنند.
بازاریابی دهان به دهان در قالب گفت‌وگوهای شخصی، نظرات، توصیه‌های شفاهی و تجربیات افراد شکل می‌گیرد و می‌توان آن را به‌عنوان یکی از موثرترین روش‌های بازاریابی شناخت؛ چراکه افراد بیشتر به تجربیات و نظرات افرادی که به آن‌ها اعتماد دارند، دقت و توجه خواهند کرد. این نوع مارکتینگ در صنایع غذایی، خدمات بهداشتی و درمانی، خدمات مشاوره و… مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۱۵) بازاریابی ویدئویی
بازاریابی ویدئویی یکی از بهترین روش‌های بازاریابی است که بازخورد مناسبی را نیز ارائه خواهد داد. افراد به‌دللی مشغله زیاد در طول روز فرصت کمتری برای مطالعه خواهند داشت؛ ولی مشاهده ویدئو و محتوای تبلیغاتی در طول مسیر برگشت به منزل از محل کار، مدرسه، باشگاه و… کار آسانی تلقی می‌شود. ساخت کلیپ و ویدئو بازاریابی، بارگذاری و انتشار آن روی آپارات، اینستاگرام و… از روش‌های کاربردی دنیای مارکتینگ به‌شمار می‌رود.
۱۶) بازاریابی شبکه‌ای
بازاریابی شبکه‌ای یک روش بازاریابی است که در آن فرآیند فروش و توزیع محصولات از طریق شبکه‌های اجتماعی، روابط شخصی، شبکه‌های موجود و… در جوامع مختلف صورت می‌گیرد. در این روش مارکتینگ از انواع بازاریابی افراد به‌عنوان عامل اصلی برای بازاریابی به فعالیت می‌پردازند و از ایجاد ارتباط با دیگران و به‌اشتراک‌گذاری خدمات یا محصولات درآمدزایی می‌کنند.
بازاریابی شبکه‌ای براساس ایجاد یک شبکه از افرادی که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم با شرکت یا برند همکاری می‌کنند، عمل خواهد کرد. از مزایای این نوع بازاریابی می‌توان ایجاد اعتماد و ارتباطات شخصی با مشتریان، ایجاد امکانات برای درآمدزایی مستمر و پایدار، افزایش دسترسی به بازارهای جدید، کاهش هزینه‌های بازاریابی و… را نام برد. بازاریابی برای محصولات غذایی، آرایشی و بهداشتی و… ازجمله مثال‌های این بازاریابی شبکه‌ای محسوب می‌شوند.
بازاریابی شبکه‌ای یا نت‌ورک مارکتینگ یک روش بازاریابی است که در آن افراد یا شرکت‌ها با ایجاد یک شبکه ارتباطی مستقیم با دیگران اقدام به معرفی محصولات یا خدمات خود می‌کنند و درصورت انجام خرید توسط افراد معرفی شده کمیسیونی از فروش به این افراد پرداخت خواهد شد. این روش بر اساس روابط شخصی و اعتماد متقابل بین افراد بنا شده است و در بسیاری از صنایع و محصولات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در بازاریابی شبکه‌ای شخص یا شرکتی که محصول یا خدمات را ارائه می‌دهد، به‌عنوان فروشنده یا توزیع‌کننده شناخته می‌شود و با افرادی که به‌عنوان نمایندگان یا عضو شبکه همکاری می‌کنند در ارتباط هستند. این افراد به‌صورت مستقل محصولات یا خدمات را به دیگران معرفی می‌کنند و درصورت موفقیت در ایجاد فروش، کمیسیونی به آن‌ها پرداخت می‌شود. این شبکه‌ها از طریق مراجعه شخصی، تلفن، ایمیل، شبکه‌های اجتماعی و دیگر وسایل ارتباطی ایجاد خواهند شد. از مزایای بازاریابی شبکه‌ای می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- انعطاف‌پذیری بالا
- افزایش اعتبار برند
- کاهش هزینه‌های بازاریابی
- کمیسیون بر اساس عملکرد
- ایجاد شبکه ارتباطی گسترده
۱۷) بازاریابی حضوری
بازاریابی حضوری به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین روش‌های بازاریابی در دنیای مارکتینگ شناخته می‌شود. در این روش که بازاریاب به‌صورت حضوری برای معرفی محصول یا خدمات قابل ارائه به مراکز مختلف مراجعه می‌کند، ارتباط عمیق‌تری با مشتری صورت می‌گیرد و وفاداری مشتریان را به برند و مجموعه افزایش خواهد داد. مواد خوراکی، دارویی، آرایشی و… همگی مثال‌های بازاریابی حضوری هستند.
۱۸) بازاریابی مویرگی
بازاریابی مویرگی یکی از انواع تکنیک‌های بازاریابی است که در آن از منابع اجتماعی و تاثیرگذاری استفاده خواهد شد تا محصولات و خدمات به مشتریان معرفی شوند و به فروش دست یابند. بازاریابی مویرگی شامل استفاده از محتواهای مفید و ارزشمند خواهد شد که به مشتریان کمک می‌کند تا مسائل مرتبط با محصولات و خدمات را درک کند و تصمیم به خرید بگیرند. مقالات، ویدئوها، پست‌های رسانه اجتماعی و… با توجه به علایق و سلایق مشتریان و به‌منظور جلب توجه آن‌ها ایجاد می‌شوند. به‌طورمثال؛ محتوای تولید شده در مورد کتاب‌های مختلف برای یک کتابفروشی آنلاین می‌تواند به فروش بیشتر منجر شود.
۱۹) بازاریابی هرمی
بازاریابی هرمی یکی از روش‌های بازاریابی است که در آن خدمات یا محصولات از طریق سلسلسه مراتبی از فرد به فرد به مشتریان عرضه خواهد شد. در شبکه‌های فروش چندسطحی معمولا چنین نوعی از مارکتینگ مشاهده می‌شود که افرادی به‌عنوان نمایندگان یا مشاوران به فعالیت می‌پردازند و در ازای فروش محصولات یا جذب اعضای جدید به شبکه پورسانت و سود خود را دریافت می‌کنند. فروش لوازم خانگی، محصولات دیجیتالی و… از مثال‌های این نوع از بازاریابی به‌شمار می‌روند.
۲۰) بازاریابی بین‌المللی
بازاریابی بین‌المللی یک استراتژی بازاریابی است که با هدف فراهم کردن محصولات یا خدمات برای بازارهای جهانی اجرا می‌شود. در این روش تمرکز روی تطبیق استراتژی‌های بازاریابی با نیازها و تفاوت‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کشورهای مختلف جهان است. بازاریابی بین‌المللی که یکی از مهم‌ترین انواع بازاریابی به‌شمار می‌رود، به‌وسیله مطالعه بازارهای هدف، تعیین استراتژی‌های گوناگون، تبلیغات چندزبانه و اجرای برنامه‌های بازاریابی در سطح جهانی انجام می‌شود.
بازاریابی بین‌المللی شامل فعالیت‌هایی مانند تبلیغات در رسانه‌های بین‌المللی، شرکت در نمایشگاه‌ها، کنفرانس‌های بین‌المللی، استفاده از شبکه‌های اجتماعی جهانی برای تبلیغات و… خواهد شد.
۲۱) بازاریابی گرم و سرد
بازاریابی گرم و سرد که یکی از انواع بازاریابی محسوب می‌شوند، به فعالیتی اشاره دارد که به‌صورت تلفنی با مشتریان صورت می‌گیرد. این فرآیند مهم در فروش و بازاریابی مشتریان را به دو دسته مجزا تقسیم‌بندی می‌کند. تماس با مشتریان قدیمی که از محصولات و خدمات سازمان استفاده کرده‌اند در دسته‌بندی بازاریابی گرم قرار می‌گیرند. تلاش برای تماس و ارتباط گرفتن با مشتریان جدید و جذب آن‌ها به مجموعه نیز بازاریابی سرد نامیده خواهد شد. هر دو مورد از این بازاریابی‌ها را می‌توان نقش‌های کلیدی در استراتژی بازاریابی شرکت دانست. تماس تلفنی، ارسال پیام مستقیم و ایمیل از روش‌هایی است که در بازاریابی گرم مورد استفاده قرار می‌گیرد. تبلیغات در محیط‌های عمومی، تلویزیون، رادیو و… نیز از روش‌های بازاریابی سرد است.
کلام آخر
انواع بازاریابی از جنبه‌های حیاتی کسب و کار محسوب می‌شود که با توجه به مخاطبان و هدف‌های مشخص انواع گوناگونی دارد. از بازاریابی گرم که بر پایه روابط قبلی با مشتریان استفاده می‌کند تا بازاریابی سرد که به‌دنبال جذب مشتری جدید است، هر کدام از این روش‌ها ابزارهای خاص و موثری را برای رشد و توسعه کسب و کار ارائه می‌کند.
همچنین انواع بازاریابی که به آن‌ها پرداخته شد نشان می‌دهند که هر کسب و کار باید استراتژی متناسب با محصولات و خدمات خود را انتخاب کند و آن‌ها را به‌بهترین شکل به مخاطبان ارائه دهد. به‌طورکلی ترکیب مناسب از انواع بازاریابی می‌تواند به توسعه و رشد پایدار کسب و کار کمک کند و در رقابت با سایر رقبا در بازار مزیت رقابتی را تضمین کند.